Estado do arte e aspectos legais

Aplicacións de xestión de hábitos e alarmas

No mercado actual existen moitas aplicacións para organizar tarefas e hábitos, pero poucas están pensadas para persoas que precisan apoio adicional para seguir unha rutina diaria. Persoas con TEA, TDAH, Alzhéimer ou discapacidade intelectual necesitan máis que unha lista de tarefas: precisan acompañamento, claridade visual, alarmas accesibles e idealmente unha forma de saber se a tarefa foi feita.

A continuación analizamos as aplicacións máis coñecidas do mercado e os seus puntos fortes e débiles en catro criterios fundamentais: seguimento de hábitos, recordatorios e notificacións, verificación da acción e adaptabilidade da interface.

• Streaks: aplicación sinxela e visual para crear hábitos diarios. Moi boa para persoas organizadas, pero non permite verificar se a acción se fixo, nin ofrece opcións de accesibilidade ou personalización.
• Habitica: transforma tarefas en puntos nun xogo de rol. Pode ser motivadora, pero a súa estética e funcionamento poden resultar confusos ou sobreestimulantes para usuarios con TEA. Ademais, tampouco verifica as accións.
• Productive: deseño moderno e elegante. Ideal para adultos que queiran mellorar hábitos. Non ofrece pictogramas nin opcións de accesibilidade cognitiva.
• Todoist: moi usada en contornos profesionais. Permite listas, datas límite, etiquetas, etc. Pero non está pensada para persoas neurodiverxentes: require moita autoxestión e organización abstracta.
• Habitify: orientada a establecer hábitos e medir o progreso. É visualmente limpa, pero sen soporte para reforzos visuais ou auditivos, nin para persoas con dificultades cognitivas.
• Alarmy: a excepción. Para desactivar a alarma hai que facer unha tarefa (resolver un problema, sacar unha foto...). Aínda que é unha idea interesante, está deseñada para espertar xente, non para guiar rutinas completas ao longo do día.
• Tiimo: probablemente a aplicación máis próxima á filosofía de CalmaTEA. Usa pictogramas, cores e planificación visual. Moi pensada para persoas con TEA. Pero aínda así, requere que o usuario confirme manualmente cada acción, o cal pode ser unha barreira para moitos perfís. Ademais, non conta con visión por computador nin verificación automática.

Neste contexto, CalmaTEA propón unha solución máis completa e adaptada, combinando:

• Alarmas visuais e auditivas con pictogramas personalizados.
• Seguimento da rutina paso a paso.
• Verificación automática da acción mediante recoñecemento visual.
• Interface adaptable para distintos niveis de comprensión.
• Opcións para avisar aos coidadores se non se realiza unha tarefa.

Proxectos similares

Ao longo dos últimos anos xurdiron diferentes proxectos tecnolóxicos que, como CalmaTEA, buscan mellorar a autonomía, seguridade e inclusión das persoas con necesidades de apoio. Aínda que comparten obxectivos xerais, cada un deles aborda un aspecto específico da diversidade funcional.

Taimun Watch

Taimun Watch é un smartwatch deseñado para detectar situacións de estrés ou ansiedade en persoas con TEA. Mide parámetros fisiolóxicos como a frecuencia cardíaca ou a condutividade da pel, lanzando alertas cando detecta cambios que poidan anticipar unha crise emocional.

O seu obxectivo é promover a autorregulación emocional e a prevención de colapsos, pero non guía rutinas nin verifica que se realicen tarefas específicas.

VirtualTEA

VirtualTEA utiliza realidade virtual para simular situacións sociais e mellorar as habilidades comunicativas de persoas con TEA. A idea é crear escenarios controlados onde practicar interaccións como pedir comida ou falar cun dependente.

Aínda que útil neste eido, non está pensado para a xestión de rutinas nin ten funcionalidades de verificación ou asistencia diaria.

IDEAL

IDEAL é un proxecto europeo centrado na inclusión dixital. Desenvolve contidos accesibles e plataformas adaptadas para persoas con discapacidade intelectual, mellorando o acceso ao coñecemento e á formación.

O seu foco está na alfabetización dixital, pero non contempla ferramentas para apoiar a vida diaria ou validar accións físicas.

AEGIS

AEGIS aplica visión artificial para recoñecer expresións faciais e emocións. Pode ser útil para mellorar a comunicación en persoas con dificultades para expresar ou interpretar emocións.

Non obstante, non xestiona rutinas nin ofrece guías de acción. É unha ferramenta centrada na interacción social, non na asistencia diaria.

Como se pode observar, cada proxecto cobre un ámbito específico (emocional, social, educativo, comunicativo...), pero CalmaTEA é o único que combina todas estas dimensións cun enfoque directo sobre a rutina diaria.

Aspectos éticos e legais en España e Europa

A implementación de sistemas como CalmaTEA, que inclúen videovixilancia, intelixencia artificial e recoñecemento de accións, require un cumprimento estrito das leis de protección de datos e de privacidade vixentes tanto en España como na Unión Europea. Non só se trata dun requisito legal, senón dun compromiso ético coas persoas usuarias.

🔐 Leis e normativas clave

• Ámbito doméstico e protección de datos: segundo a LOPDGDD, se as cámaras se usan exclusivamente dentro do fogar e para uso persoal (non compartido), non é obrigatorio aplicar a normativa de protección de datos. Iso si, en canto se compartan ou almacenen datos, aplícanse todas as obrigas do RXPD.
• Privacidade e proporcionalidade: o uso de cámaras e sensores debe xustificarse en termos de benestar, seguridade ou asistencia, e debe evitar a intrusión innecesaria. Isto vén recollido no RXPD e no Regulamento (UE) 2018/1725.
• Minimización de datos: o sistema debe procesar os datos en tempo real e evitar almacenar imaxes salvo que sexa indispensable, tal como indica o artigo 5.1.c do RXPD.
• Consentimento informado: a persoa debe ser informada de xeito claro e adaptado sobre o uso do sistema. Se non pode outorgar consentimento, serán os seus titores legais quen deban autorizar o uso co fin de favorecer o seu benestar.
• Uso de datos biométricos: calquera dato relacionado con recoñecemento facial ou movementos é considerado “especialmente protexido”. O RXPD (art. 9) require medidas adicionais de seguridade neste caso.
• Ciberseguridade e integridade: o sistema debe cumprir a LSSI-CE (Lei de Servizos da Sociedade da Información) e o ENS, para garantir que os datos non sexan accedidos por terceiros sen autorización.
• Supervisión e control: toda solución tecnolóxica con impacto en datos persoais debe contar con mecanismos de auditoría, seguimento e capacidade de rectificación, segundo a normativa europea.

✅ Conclusións legais e éticas

O uso de intelixencia artificial no fogar é legal e viable en España, sempre que se cumpran tres principios clave: consentimento, proporcionalidade e seguridade. CalmaTEA, ao operar principalmente no ámbito doméstico e asistencial, cumpre coa base legal sempre que:

• Informe con claridade e transparencia sobre o funcionamento do sistema.
• Obteña o consentimento informado do usuario ou do seu representante legal.
• Minimize o almacenamento de datos, priorizando o procesamento en local.
• Implemente protocolos de ciberseguridade para evitar accesos non autorizados.
• Permita a revisión, rectificación ou eliminación de datos baixo solicitude.

Desde unha perspectiva ética, o sistema debe estar deseñado para acompañar, non controlar. Non debe substituir o criterio humano, senón ser unha ferramenta que apoie a toma de decisións, a autonomía e a seguridade do usuario.

CalmaTEA destaca fronte a outras solucións no seu compromiso coa privacidade, autonomía e accesibilidade. A súa capacidade para verificar accións realizadas, lanzar alertas personalizadas e adaptarse a diferentes perfís neurodiverxentes convérteo nunha alternativa viable tanto para o ámbito doméstico como para a súa futura comercialización en contornas profesionais ou clínicas.

A viabilidade comercial tamén dependerá de incluír certificacións específicas (por exemplo, se se utilizan sensores médicos) e de cumprir con todos os estándares de protección de datos e accesibilidade europeos.

En resumo, cun deseño coidadoso, transparente e legalmente informado, CalmaTEA pode ofrecer unha solución tecnolóxica que mellore a vida das persoas usuarias, reducindo a carga dos coidadores e respectando sempre os dereitos fundamentais.